Facebook က်င့္ဝတ္ ေဆာင္ရန္-ေ႐ွာင္ရန္မ်ား

၁)
ေဆာင္ရန္။ ႏွစ္ကိုယ္ၾကား ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ ကိစၥမ်ား Wall-Timeline ေပၚတြင္ မေရးပဲ Chat / Private Message ပို႔၍သာ ေျပာရန္
သင့္တြင္ လွ်ိဳ႕ဝွက္ခ်က္မ်ား ေဖာက္သည္ခ်လိုစိတ္ ႐ွိႏိုင္သည္။ ဒါကို ေစာဒက မတက္လိုပါ။ သို႔ေသာ္ ကာ ယကံ႐ွင္မ်ား နစ္နာမည့္ အေရးကိုလည္း နည္းနည္းေတြးေပးလိုက္ပါ။ ဥပမာ။ သင့္ဆီ အလည္လာေသာ မိတ္ေဆြမ်ား မူး႐ူးေနပံုကို သင့္စာမ်က္ႏွာတြင္ တင္လိုက္သင့္ပါသလား? သူတို႔ မူး႐ူးေနၾကသည္ ဆိုေသာ္ လည္း လူပံုအလယ္တြင္ မူး႐ူးေနျခင္း မဟုတ္၊ စိတ္ခ် လံုၿခံဳေသာ သင္၏အိမ္ တေနရာတြင္ မူး႐ူးေနခဲ့ျခင္း သာ ျဖစ္သည္။ နံရံတြင္ နား႐ွိသည္။ Facebook Wall တြင္လည္း နားေပါင္း မ်ားစြာ ႐ွိေလသည္။
၂)
ေဆာင္ရန္။ ပို႔စ္မတင္ခင္ တင္သင့္၊ မတင္သင့္ ေသခ်ာစဥ္းစားပါ။
သင့္တြင္ Friends ေပါင္း ရာခ်ီ၍ ႐ွိေနႏိုင္သည္။ ၎တို႔ လူခ်င္းမတူ အသက္႐ွဴျခင္းလည္း မတူပါ။ ေရေျမ၊ ေနာက္ခံအေၾကာင္းခ်င္းရာ၊ အလုပ္အကိုင္၊ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈ၊ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး၊ စိတ္ေနစိတ္ထား စသည္ ကြဲျပားေနၾကပါမည္။ ကိုယ္တင္လိုက္သည့္ ပို႔စ္သည္ မိမိအတြက္ ဘာမွ ထိခိုက္မႈ မ႐ွိေသာ္လည္း ၎တို႔ အျမင္တြင္ ထိခိုက္သြားႏိုင္သည္။ မိမိပို႔စ္ကို အထင္မလြဲေစရန္ ဘက္ေပါင္းစံု စဥ္းစား၍ တင္သင့္ မွ တင္ပါ။
၃)
ေဆာင္ရန္။ အေရးႀကီး သတင္း၊ ကိစၥမ်ား ပို႔စ္တင္၍ မေျပာပဲ ဖုန္းဆက္ေပးလိုက္ပါ။
ဒါကေတာ့ ေဖ့စ္ဘုတ္က်င့္ဝတ္လို႔ ေျပာရမည့္အစား လူမႈက်င့္ဝတ္ တစ္ခုပါပဲ။ မိတ္ေဆြႏွင့္ ၎၏မိသားစု ထံ အေရးႀကီး သတင္း၊ ကိစၥမ်ား (ဥပမာ နာေရး) ေျပာရန္ ႐ွိလာပါက လူအမ်ားျမင္ေအာင္ ပို႔စ္ မတင္ပဲ ဖုန္းနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း ဆက္သြယ္ေပးလိုက္ပါ။ ဖုန္းဆက္မရ၍ အေၾကာင္းျပၿပီး SMS နဲ႔ သတင္းေမးျခင္း မလုပ္ ရပါ။ ရိုင္းသြားတတ္ပါသည္။
၄)
ေဆာင္ရန္။ ကြန္းမန္႔ထဲတြင္ မိမိအတြက္ ေမးခြန္းပါလာပါက ေျဖေပးရပါမည္။
မိမိတင္လိုက္ေသာ ပို႔စ္အား မိတ္ေဆြမ်ားက ဖတ္၍ ကြန္းမန္႔ ေပးျခင္း Like လုပ္ျခင္း ျပဳၾကလိမ့္မည္။ ထိုအခါ မိမိ ဘက္မွ ျပန္၍ ၎ကို အသိအမွတ္ျပဳေၾကာင္း ကြန္းမန္႔ ျပန္ေပးရပါမည္။ အထူးသျဖင့္ ကြန္းမန္႔တြင္ မိမိအတြက္ ေမးခြန္းပါလာပါက ေျဖေပးရပါမည္။ ဒါ ကိုယ့္ကို ကြန္းမန္႔ေပးသည့္ မိတ္ေဆြ မ်ားကို ေလးစားသမႈျပဳျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။
၅)
ေဆာင္ရန္။ ေနရာတကာ ကြန္းမန္႔ လိုက္ေပးျခင္း ဆင္ျခင္ပါ။
ျခြင္းခ်က္။ မိမိ စိတ္ဝင္စားေနေသာ သူမွ လြဲ၍ ျဖစ္ပါသည္။ ေနရာတကာ ကြန္းမန္႔ လိုက္ေပးသည့္ အက်င့္ကို ျပင္ပါ။ မိတ္ေဆြမ်ား၏ Wall ကို ဝင္ၾကည့္သည့္ အက်င့္ Facebook သံုးသူတိုင္းတြင္ ႐ွိသည္။ ဒါေပမည့္ ပို႔စ္တိုင္းတြင္ ကြန္းမန္႔ လိုက္မေရးပါႏွင့္။ မေကာင္းေသာ အေလ့အက်င့္ ျဖစ္ပါသည္။ ေနရာ တကာ ကြန္းမန္႔လိုက္ေရးသူကို “pest” ဟု ေခၚၾကပါသည္။
မွတ္ခ်က္။ အေျပာအဆို ဆင္ျခင္ပါ။
Facebook သည္ စာေရးဆက္သြယ္သည့္ ေနရာ ျဖစ္ေသာ္လည္း စာထဲတြင္ ေလသံေကာ ဟန္ပန္ေကာ ေရာပါေနတတ္သည္။ စာဖတ္ၾကည့္႐ံုျဖင့္ သင္သည္ ေထ့၊ ေငါတတ္သူလားဟု ထင္ခံရႏိုင္သည္။ လူ တိုင္းတြင္ ကိုယ္ပိုင္အမူအရာႏွင့္ ဟန္မ်ား႐ွိၾကသည္။ ၎သည္ စာမွတဆင့္ ျမင္ေတြ႕ႏိုင္ေလသည္။
သံသယမ်ားကို ေျခဖ်က္ရန္ နည္းလမ္း တစ္ခု ႐ွိေလသည္။ ၎မွာ အၿပံဳး ပင္ ျဖစ္သည္။ သေကၤတ အားျဖင့္ ျဖစ္သည္။ အကန္႔အသတ္ျဖင့္ သံုးပါက တင္းမာမႈမ်ား ေျပေပ်ာက္ႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သင္ လည္း ၿပံဳးပါ။ ကမာၻႀကီးက ျပန္ၿပံဳးျပပါလိမ့္မည္။
Don’ts ေ႐ွာင္ရန္
၁)
ေ႐ွာင္ရန္။ လူစိမ္းမ်ားကို မိတ္လိုက္ဖြဲ႔ျခင္း ဆင္ျခင္ပါ။
အခ်ိဳ႕သူမ်ားတြင္ Friends အေရအတြက္ မ်ားမ်ားရေအာင္ လုပ္ခ်င္စိတ္ ႐ွိၾကသည္။ ျပင္ပ႐ွိ မိတ္ေဆြအေရ အတြက္ထက္ Facebook တြင္ Friends အေရအတြက္ မ်ားေနတတ္တာေတာ့ မထူးဆန္းေပမည့္။ လူစိမ္း မ်ားကို မိတ္လိုက္ဖြဲ႔ျခင္းကေတာ့ ေကာင္းေသာ အမူအက်င့္ မဟုတ္ပါေခ်။ ဒါကို ဆင္ျခင္လိုက္ရံုျဖင့္ သင့္ အေပၚ မေကာင္းျမင္မႈ ေလ်ာ့က်သြားမည္။ အမွန္က ဒီလို မေကာင္းျမင္မခံရျခင္းကပ သင္အျဖစ္ခ်င္ဆံုး ကိစၥပဲ မဟုတ္ပါလား။
၂)
ေ႐ွာင္ရန္။ ပံုဆိုးပန္းဆိုးမ်ား (‘Unglam’ Shots ) တြင္ မိတ္ေဆြမ်ားကို တက္ဂ္ Tag ျခင္း
ေယာကၤ်ားေလးမ်ားအတြက္ မမႈေလာက္ေသာ ကိစၥျဖစ္ႏိုင္ေပမည့္၊ မိန္းခေလးမ်ား အတြက္ေတာ့ အ လြန္ေရးႀကီးခြင္က်ယ္ကိစၥ ျဖစ္ပါသည္။ က်က်နန႐ိုက္ေသာ ပံုပင္ျဖစ္ေသာ္ျငား ‘Unglam’ Shots ျဖစ္ပါက မတင္ပါနဲ႔။
၃)
ေ႐ွာင္ရန္။ Status တင္လြန္းျခင္း
သင့္ Newsfeed / Noti ကို သင္စစ္ၾကည့္ခ်ိန္တြင္ လူတစ္ဦးတည္းက သူ႔ Status နဲ႔တင္ ျပည့္ေနသည္ ဆိုပါစို႔။ (၁၀) မိနစ္ တစ္ခါ သူဘာလုပ္ေနသည္ကို ေတာက္ေလ်ာက္ တင္ေနသည္ကို ျမင္ေနရသည္ ဆို ပါစို႔။ သင္ ဘာလုပ္မည္နည္း။ သူ႔ status မ်ားကို Noti မတက္ေစရန္ သင္ ဆံုးျဖတ္ေပလိမ့္မည္။ ဒီလို အျဖစ္မ်ိဳး ႀကံဳဘူးၾကမယ္ ထင္ပါသည္။ အလြန္ အာ႐ံုေနာက္ေသာ ကိစၥပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဘယ္သူမွ သူမ်ား တကာ ၁၀ မိနစ္ျခားတစ္ခါ ဘာလုပ္သလဲ မသိလိုၾကပါ။ ၎အစား မိမိ၏ Noti တြင္ မိတ္ေဆြတိုင္း၏ ေရးႀကီးခြင္က်ယ္ကိစၥမ်ားသာ ျမင္လိုၾကပါသည္။
၄)
ေ႐ွာင္ရန္။ အလုပ္ကိစၥ ေပါက္ကြဲျပျခင္း
Facebook သည္ ႏွစ္ဘက္ခၽြန္ ဓားသြား ျဖစ္သည္။ mutual friendships မွတဆင့္ သင့္မိတ္ေဆြ၏ မိတ္ေဆြ၏ မိတ္ေဆြလည္း သင့္ Status ကို ဖတ္ခြင့္ ရေနႏိုင္သည္။ ဒီလို ဖတ္ခြင့္ရျခင္းဟာ တခါတ ရံေကာင္းေသာ္လည္း တခါတရံမွာ သင္မသိပဲ သင့္ Information မ်ားကို သူမ်ား အလြယ္တကူ ရ ယူႏိုင္ေလသည္။ သူမ်ား မဖတ္ေအာင္ privacy settings ကို မည္မွ် ျမွင့္သည္ ဆိုေစကာမူ သင္ ျပႆနာ မတက္ခ်င္ဆံုး သူမ်ား (ဥပမာ။ ေဘာ့ဇ္၊ လုပ္ေဘာ္ကိုင္ဘက္မ်ား) ဆီ ေနာက္ဆံုး သင့္ Status ေရာက္ သြားႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေပါက္ကြဲေတာ့မည္ဆိုရင္ တျခားေနရာ သြားေပါက္ကြဲပါ။ Facebook ေပၚတြင္ မေပါက္ကြဲပါႏွင့္။
၅)
ေ႐ွာင္ရန္။ ေျမွာက္တိုင္း ေျခာက္တိုင္း လိုက္မ႐ွဲပါႏွင့္။
ဒီစာရရင္ လူဘယ္ႏွစ္ေယာက္ကို ျပန္႐ွဲပါ။ မ႐ွဲရင္ သင္ဘာျဖစ္မယ္ ညာျဖစ္မယ္။ စသည့္စာမ်ိဳး၊ ဒီပံု ကေလး Like / Share လုပ္ရင္ ဘယ္ကုမၸဏီႀကီးက ပံုထဲက ကေလးအတြက္ တစ္ခါ႐ွဲ တစ္ေဒၚလာ ေပး မည္စသည့္စာမ်ိဳး သင္ ရဘူးပါသလား။ မရွဲရ မေနႏိုင္ေအာင္ ေရးထားေသာ စာမ်ားကို လက္ခံရ႐ွိေသာ္ လံုးဝ ျပန္မ႐ွဲပါႏွင့္။ ေကာင္းက်ိဳးေပမည့္ စာမ်ား မဟုတ္ပဲ၊ အ႐ူးထ၍ ေရးေသာ စာမ်ားသာ ျဖစ္ပါသည္။ သင့္ စိတ္ကို မေကာင္းျဖစ္ေစၿပီး သင့္ပတ္ဝန္းက်င္ကိုပါ ထိခိုက္ေစတတ္ေသာ စာမ်ားသာ ျဖစ္ပါသည္။
မွတ္ခ်က္။ သူမ်ား ေဒါသထြက္ေအာင္ မလံႈ႕ေဆာ္ပါႏွင့္။ မီးမ႐ိႈ႕ပါႏွင့္။
လူတိုင္းတြင္ မိမိအျမင္ကို လြတ္လပ္စြာ အင္တာနက္တြင္ တင္ျပ ေဖာ္ထုတ္ခြင့္႐ွိသည္။ သို႔ေသာ္ မိမိ အျမင္ႏွင့္ မတူသူမ်ား မိမိႏွင့္ မတည့္သူမ်ား ေနာက္ေကာက္က် ရံႈးနိမ့္ေအာင္ လုပ္ရန္ ေနရာ မဟုတ္ပါ။ သူတို႔၏ လြတ္လပ္ခြင့္ကိုလည္း မိမိက ျပန္ေလးစားရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ အခ်ိဳ႕သူမ်ားသည္ မိမိႏွင့္ အယူအ ဆ မတူေသာ မိမိမိတ္ေဆြ၏ မိတ္ေဆြ၏ ေရးသားခ်က္ကို လြန္ကဲစြာ တံု႔ျပန္တိုက္ခိုက္မႈ ျပဳတတ္ၾက သည္။ ၎အမူအက်င့္မွာ မိမိကိုယ္တိုင္ကိုေကာ မိမိမိတ္ေဆြကိုပါ သိကၡာက်ေစေသာ အမူအက်င့္ပင္ ျဖစ္ သည္။ မိမိေရးေသာ စာမ်ား အျပဳသေဘာေဆာင္ေသာ ေကာင္းေသာစာမ်ား ျဖစ္ပါက သူမ်ားကို မပုတ္ ခတ္ မတိုက္ခိုက္မိရန္ အေလးထား ေရးေစလိုပါသည္။ မိမိေၾကာင့္ သူမ်ားတကာ စိတ္မျငစ္ႏူးပါေစႏွင့္။
Essential Facebook Etiquette: 10 Dos and Don'ts မွ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေဖာ္ျပပါသည္။
LU ZEIN